Günümüzde bir dosyayı silmek sadece birkaç tıklık bir iş gibi görünüyor. Ama gerçekten öyle mi?
Cihazınızdan sildiğiniz her belge, her fotoğraf, her mesaj… hâlâ orada olabilir.
Peki, verileri gerçekten geri döndürülemez şekilde yok etmenin yolu ne?
Cevap: Çok Katmanlı Silme.
🔍 Silmek Neden Yeterli Değil?
Çoğu kişi bir dosyayı çöp kutusuna atıp “Boşalt” dediğinde işin bittiğini sanır. Oysa bu işlem:
-
Dosyanın fiziksel olarak silinmesini sağlamaz.
-
Yalnızca işletim sistemine “bu alan kullanılabilir” sinyali verir.
-
Veri, üzerine başka bilgi yazılana kadar cihazın belleğinde görünmez ama var olmaya devam eder.
Yani silinen dosya, profesyonel bir veri kurtarma yazılımıyla tekrar ortaya çıkabilir.
💣 Çok Katmanlı Silme (Multi-Pass Wiping) Nedir?
Çok katmanlı silme, silinmek istenen verinin üzerine birden fazla kez rastgele veri yazarak o verinin geri getirilebilmesini imkânsız hâle getiren bir yöntemdir.
Bu işlem:
-
Verinin yerine tekrar tekrar anlamsız veri yazılmasını sağlar.
-
Her geçişte (pass), orijinal veri daha da silikleşir.
-
Sonunda orijinal veri izi tamamen yok olur.
🧪 Ne Kadar Katman Yeterli?
Silme standardı, kullanılacak cihaza ve gizlilik ihtiyacına göre değişir:
| Katman Sayısı | Kullanım Durumu | Açıklama |
|---|---|---|
| 1 Geçiş | Ev kullanıcıları | Basit kişisel dosyalar için çoğu zaman yeterlidir. |
| 3 Geçiş | Kurumsal kullanım | Çoğu ofis bilgisayarı için uygundur. |
| 7 Geçiş | DOD 5220.22-M standardı | ABD Savunma Bakanlığı veri yok etme standardıdır. |
| 35 Geçiş | Gutmann Metodu | Aşırı hassas veriler için kullanılır ama artık fazla görülmez. |
🔐 Neden Bu Kadar Uğraşıyoruz?
Çünkü “veri” artık sadece bilgi değil; kimliktir, sırdır, bazen de delildir.
Veri kurtarma, kötü niyetli kişiler tarafından:
-
Eski cihazlardan özel bilgileri toplamak
-
Kimlik hırsızlığı yapmak
-
Şantaj, ifşa ve veri sızıntısı yaratmak için kullanılabilir.
Bu yüzden özellikle şu durumlarda çok katmanlı silme şarttır:
-
Kurumlarda bilgisayarları elden çıkarırken
-
Cep telefonunu satmadan önce
-
Hard disk ya da SSD’yi başkasına vermeden önce
-
Hassas belge, fotoğraf ya da arşivleri silerken
⚙️ Hangi Programlar Kullanılır?
Aşağıda çok katmanlı silme yapabilen bazı yazılımlar yer alıyor:
-
Eraser (Windows) – Ücretsiz ve açık kaynak. 35 geçişe kadar destekler.
-
BleachBit (Linux / Windows) – Sistem temizliğiyle birlikte güvenli silme yapar.
-
DBAN (Darik’s Boot and Nuke) – Tüm diski temizlemek için kullanılır (dikkat: geri dönüş yok).
-
macOS Disk Utility – "Güvenli sil" seçeneğiyle 3-7 geçişli silme yapılabilir.
🎭 Dijital Unutma mı, Dijital İnfaz mı?
Bir veriyi çok katmanlı silerek yok etmek, aslında dijital bir "infaz"dır.
Tek fark: Geri dönüşü yoktur.
Felsefi olarak bu bize şu soruyu sordurur:
“Gerçekten unutmak mı istiyoruz, yoksa hiç olmamış gibi mi davranmak?”
Çünkü bir veriyi silmek sadece teknik değil, aynı zamanda psikolojik bir eylemdir.
-
Bir ilişkinin belgelerini silmek
-
Bir geçmişi gömmek
-
Yeni bir başlangıç için eskiyi sıfırlamak
✅ Sonuç: Silmek Değil, Yok Etmek Gerek
Eğer bir verinin:
-
Geri dönmemesini
-
Başkalarının eline geçmemesini
-
Kalıcı olarak silinmesini
istiyorsanız, klasik silme yetmez. Çok katmanlı silme gerekir.
Unutma:
“Dijital dünyada asıl tehlike, sildiğini sandığın şeydir.”
🎯 Bonus: Bu Yazıdan Sonra Ne Yapmalısın?
-
Satacağın cihazları asla “fabrika ayarına döndür” ile bırakma.
-
Ücretsiz bir güvenli silme aracı indir.
-
Çok özel belgeler için fiziksel imha bile gerekebilir (örn. HDD matkapla delme).
-
Unutmanın dijital karşılığını gerçek hayatta da düşün:
Gerçekten unuttun mu, yoksa sadece görmezden mi geliyorsun?
0 Comments: