Peki mağdur olduktan sonra, kayıplar geri alınabilir mi?
Bu sorunun cevabı; Türk Borçlar Kanunu, Tüketici Kanunu, Bankacılık düzenlemeleri ve uluslararası ilkelerle şekillenir.
Detaylıca inceleyelim:
⚖️ 1️⃣ Temel ilke: Banka, makul güvenlik önlemlerini almak zorundadır
– Bankalar; 5411 sayılı Bankacılık Kanunu, BDDK düzenlemeleri ve hizmet sözleşmeleri uyarınca:
✅ Müşteriyi kimlik doğrulama,
✅ İşlem güvenliği,
✅ Şüpheli işlemlerin takibi,
✅ Hatalı transferleri engelleyecek altyapıyı kurmak zorundadır.
Eğer banka:
-
Makul ve teknik olarak zorunlu güvenlik önlemlerini almamışsa,
-
Şüpheli işlemleri izlememiş veya engellememişse,
Müşteri zararının tamamını veya bir kısmını karşılamak zorunda kalabilir.
🏦 2️⃣ Banka sorumluluğunun örnekleri
-
İnternet bankacılığına girişte tek seferlik şifre (OTP) veya biometrik doğrulama kullanılmaması,
-
3D Secure sisteminin zorunlu tutulmaması,
-
Çok kısa sürede, alışılmadık tutarlarda ardışık transferlere “şüpheli işlem” uyarısı vermemesi,
-
Dolandırıcılık ihbarına rağmen işlemi iptal etmemesi.
Bu gibi durumlarda mahkemeler müşteri hatasını değil, bankanın ihmali ağırlıklı olarak değerlendirir.
📑 3️⃣ Yasal yollar: İtiraz, hakem heyeti ve dava
✅ İlk adım: Bankaya yazılı olarak başvuru.
– 13 gün içinde cevap verilmezse veya ret cevabı alınırsa:
✅ Tüketici Hakem Heyeti / Tüketici Mahkemesi:
– Bireysel kullanıcıysanız ve kayıp miktarı belirli limit altındaysa.
– Daha yüksek meblağlar için doğrudan Tüketici Mahkemesi.
✅ Asliye Ticaret Mahkemesi:
– Ticari şirketler veya çok daha büyük tutarlı zararlar için.
💼 4️⃣ Hukuki dayanaklar
-
Türk Borçlar Kanunu m. 112, 113, 114: Borcun ifasında kusur; sorumlu, tazminat öder.
-
Bankacılık Kanunu m. 4, 76: Müşteri haklarının korunması ve bilgi güvenliği.
-
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun m. 8, 13, 32: Güvenlik önlemleri ve kusurlu hizmet.
-
Hizmet Sözleşmeleri ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği.
🕵️♂️ 5️⃣ Dolandırıcılık türüne göre farklı yaklaşımlar
✅ Hesap ele geçirme (account takeover):
– Şifre ele geçirilmişse ve banka yeterli güvenlik katmanı koymamışsa; banka çoğunlukla sorumlu tutulur.
✅ Phishing / Sosyal mühendislik:
– Müşteri şifresini vermişse; mahkemeler genellikle “ağır kusur” görür, bankayı kısmen sorumlu tutabilir.
✅ SIM kart kopyalama, cep telefonu hattı dolandırıcılığı:
– GSM operatörü ve banka birlikte sorumlu olabilir.
⏳ 6️⃣ Zaman çok kritik: İşlem iptali ve bloke
– İşlemin fark edilmesiyle birlikte en kısa sürede:
-
Bankaya resmi bildirim,
-
Savcılığa suç duyurusu,
-
IBAN ve hesap sahibinin tespiti talebi.
– Para karşı hesaptan henüz çekilmemişse bankalar blokaj koyabilir.
🌍 7️⃣ Uluslararası işlemlerde durum
-
Yurt dışı transferlerde “geri çağırma” (recall) işlemi vardır.
-
Dolandırıcı parayı çekmemişse, banka SWIFT üzerinden geri çağırabilir.
-
Fakat işlem çok hızlı ilerlediği için başarı oranı sınırlıdır.
🔒 8️⃣ Kişisel güvenlik: Banka önlemlerini güçlendirmek
-
Sanal kart,
-
İşlem limiti,
-
Coğrafi filtreleme (sadece Türkiye’den işlem izni),
-
3D Secure zorunluluğu,
-
SMS + uygulama bildirimi.
Kural: “Tek katman değil, çok katmanlı güvenlik.”
✅ Sonuç: Tüketici Hakları, Banka Sorumluluğu ve Dijital Farkındalık
Dolandırıcılık mağduru olmak kader değil; teknik ve hukuki bilinçle zararı azaltmak mümkündür.
Bankalar kusurları oranında sorumludur; hızlı hareket eden, haklarını bilen kullanıcı parasını geri alabilir.
İnternet dolandırıcılık mağdurları için bankaya, Tüketici Hakem Heyeti’ne ve savcılığa sunulmak üzere örnek dilekçeler.
… Bankası Genel Müdürlüğü’ne
Konu: Dolandırıcılık sonucu yapılan işlemin iptali ve zararın tazmini talebimizdir.
Sayın Yetkili,
……/……/20…… tarihinde, bilgim ve rızam dışında hesabımdan …… TL tutarında …… (örneğin “sahte alışveriş sitesine yapılan havale/eft”) işlem gerçekleştirilmiştir.
İşlemin şüpheli olduğu, olağan işlem alışkanlıklarımla uyuşmadığı ve bankanızın güvenlik sistemleri tarafından da tespit edilmesi gereken nitelikte olduğu kanaatindeyim.
5411 sayılı Bankacılık Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca, bankaların gerekli güvenlik tedbirlerini almak ve müşterilerini korumakla yükümlü olduğu açıktır.
Bu nedenle; söz konusu işlemin iptal edilerek mağduriyetimin giderilmesini, zarar tutarımın tarafıma iade edilmesini ve işlemle ilgili ayrıntılı bilgi ve dekontların tarafıma sunulmasını talep ediyorum.
Gereğini arz ederim.
Ad / Soyad:
T.C. Kimlik No:
Hesap Numarası / IBAN:
İmza:
⚖️ 2️⃣ Tüketici Hakem Heyeti’ne Başvuru Dilekçesi
… İl / İlçe Tüketici Hakem Heyeti Başkanlığı’na
Konu: Dolandırıcılık nedeniyle uğranılan zararın bankadan tahsili talebi.
Sayın Başkanlık,
……/……/20…… tarihinde bilgim ve rızam dışında …… TL tutarında banka hesabımdan …… (örneğin “sahte alışveriş sitesi üzerinden”) havale/eft işlemi yapılmıştır.
Bankaya yaptığım başvurudan sonuç alamadım. Bankanın, gerekli güvenlik önlemlerini almaması ve işlemin şüpheli nitelikte olmasına rağmen müdahale etmemesi nedeniyle zarara uğradım.
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat gereği; söz konusu zarar tutarımın bankadan tahsilini talep ediyorum.
Ekler:
– Bankaya başvuru dilekçesi ve cevabı (varsa)
– İşleme ilişkin dekontlar / hesap dökümleri
– Kimlik fotokopisi
Gereğini arz ederim.
Ad / Soyad:
T.C. Kimlik No:
Adres:
Telefon / E-posta:
İmza:
🏛 3️⃣ Savcılığa Suç Duyurusu Dilekçesi
…… Cumhuriyet Başsavcılığı’na
Konu: Dolandırıcılık (TCK m.157) suçundan suç duyurusudur.
Sayın Savcılık,
……/……/20…… tarihinde, bilgim dışında ve rızam olmaksızın, bankada bulunan hesabımdan …… TL tutarında …… kişiye/kuruma (IBAN: ……) havale/eft işlemi gerçekleştirilmiştir.
Bu olay neticesinde mağdur edildim. Söz konusu işlemi gerçekleştiren kişi veya kişilerin tespit edilerek cezalandırılması için gereğinin yapılmasını talep ediyorum.
Ayrıca, şüpheli hesaba bloke konulması ve işlemin iptali için de gerekli adımların atılmasını arz ederim.
Ekler:
– Banka dekontları
– Kimlik fotokopisi
– Bankaya başvuru dilekçesi ve cevabı (varsa)
Gereğini saygılarımla arz ederim.
Ad / Soyad:
T.C. Kimlik No:
Adres:
Telefon / E-posta:
İmza:
✅ Ek tavsiyeler:
-
Belgeleri ıslak imzalı teslim edin veya noter aracılığıyla gönderin.
-
Bankaya başvuruda mutlaka evrak kayıt numarası alın.
-
Hukuki süreç karmaşık olabilir; bir avukattan destek almak haklarınızı güçlendirir.
0 Comments: