Peki bu baş döndürücü ilerlemenin arkasında ne var?
Cevap, 1965 yılında Intel’in kurucularından Gordon Moore tarafından ortaya atılan bir gözlemde gizli: Moore Yasası.
🧠 Moore Yasası Nedir?
Moore, 1965’te yayımladığı makalesinde, bir mikroçip üzerindeki transistör sayısının yaklaşık her iki yılda bir iki katına çıkacağını öngördü.
Bu da, aynı maliyetle her geçen yıl daha güçlü ve daha ucuz işlemciler üretilebileceği anlamına geliyordu.
Basit bir ifadeyle:
“Bilgisayar gücü her iki yılda bir iki katına çıkar.”
Bu öngörü yalnızca mühendislik açısından değil, tüm dijital çağın gelişim hızı açısından da bir rehber haline geldi.
🔬 Moore Yasası Nasıl İşledi?
1970’lerden 2010’lara kadar, Moore Yasası şaşırtıcı bir doğrulukla geçerliliğini sürdürdü.
Transistörler mikronlardan nanometrelere kadar küçüldü — 10 milyon transistör barındıran çiplerden, bugün 300 milyardan fazla transistör içeren işlemcilere ulaşıldı.
Bu sayede:
-
Bilgisayarlar milyon dolarlık laboratuvarlardan cebimize sığar hale geldi.
-
Akıllı telefonlar süper bilgisayarların gücüne erişti.
-
Yapay zekâ, veri analizi, kriptografi ve bilimsel simülasyonlar mümkün oldu.
Moore Yasası sadece bir teknik kural değil, insanlığın bilgi işleme kapasitesinin evrimini temsil etti.
⚠️ Moore Yasası Yavaşlıyor mu?
Son yıllarda uzmanlar sıkça şu soruyu soruyor:
“Moore Yasası sona mı eriyor?”
Çünkü transistörlerin boyutu artık fiziksel sınırlarına yaklaştı.
Atom seviyesine inen üretim teknolojileri, kuantum tünelleme ve ısı problemleri nedeniyle daha fazla küçülme zorlaşıyor.
-
5 nm’den 3 nm’ye, ardından 2 nm’ye geçiş teknik olarak çok karmaşık ve maliyetli.
-
Üretim tesislerinin (fab) maliyeti artık 20 milyar doların üzerine çıktı.
-
Güç tüketimi ve ısınma problemleri yeni tasarım yaklaşımlarını zorunlu kılıyor.
Yani, Moore Yasası’nın mekanik anlamda yavaşladığı doğru.
Ancak bu “son” anlamına gelmiyor — yalnızca yeni bir evreye geçildi.
🚀 Moore’un Ötesi: Yeni Yaklaşımlar
2026 ve sonrasında teknoloji dünyası, Moore Yasası’nın ötesine geçmek için yeni yöntemler geliştiriyor:
1. Çip Yığınlama (3D Packaging)
Tek katmanlı çipler yerine, üst üste yerleştirilen çok katmanlı yapılarla üç boyutlu işlemciler geliştiriliyor.
Bu sayede, transistör sayısı artmadan performans yükseliyor.
2. Yeni Malzemeler
Silikonun yerini grafen, galyum nitrür (GaN) ve karbon nanotüpler gibi daha verimli malzemeler almaya başlıyor.
Bu malzemeler, daha az enerjiyle daha fazla işlem yapabiliyor.
3. Yapay Zekâ Odaklı Donanımlar
Geleneksel işlemciler yerine, GPU, TPU ve NPU gibi görev odaklı birimler öne çıkıyor.
Bu donanımlar, veri paralelliğini kullanarak binlerce işlemi aynı anda gerçekleştirebiliyor.
4. Kuantum Bilgisayarlar
Kuantum fiziğinin gücünden yararlanan bu bilgisayarlar, klasik Moore dinamiğini tamamen değiştirebilir.
Henüz erken aşamada olsalar da, belirli problemlerde milyarlarca kat daha hızlı sonuç üretebiliyorlar.
🌍 Moore Yasası’nın Toplumsal Etkisi
Moore Yasası yalnızca mühendisliği değil, ekonomiyi, eğitimi, iletişimi ve kültürü de dönüştürdü.
Her iki yılda bir artan bilgi işleme kapasitesi;
-
Dijital ekonomiyi,
-
Yapay zekâyı,
-
Sosyal medya ve veri çağını
mümkün kıldı.
Bugün kullandığımız internet, bulut sistemleri, otonom araçlar ve akıllı şehirler — hepsi Moore’un 60 yıl önce yaptığı o basit gözlemin zincirleme etkisidir.
🧩 Sonuç: Yasadan İlkeye
Moore Yasası bir “fizik kuralı” değil, insan yaratıcılığının temposunu ölçen bir ilke haline geldi.
Transistörler artık sonsuza dek küçülemeyecek; ama inovasyon devam edecek.
Belki artık her iki yılda bir iki kat değil — ama her nesilde bir sıçrama yaşanmaya devam edecek.
Moore’un dediği gibi:
“Eğer bir şeyin hızını artırabiliyorsak, insan hayal gücünün sınırı yoktur.”
0 Comments: